ویژگی‌های صدا

ویژگی‌های صدا

صدای ما دارای ويژگی‌های گوناگونیست که با شناخت آن می‌توانیم به درک صحیحی از توانایی‌های سیستم صوتی خود و استفاده درست از آن دست پیدا کنیم. که عبارتند از: بلندی و کوتاهی صدا (شدت صوت) - زیر و بم بودن صدا (ارتفاع صوت) و کیفیت صدا (چگونگی کیفی صدا).

الف) شدت صوت: در اصطلاع عامیانه یعنی صدا بلند شنیده می‌شود یا کم؛ این مورد بستگی به میزان فشار هواییست که در هنگام گفتار یا آواز خواندن به تارآواها وارد می‌شود، بنابراین در هنگام فریاد زدن مشخص است که فشار هوای بیشتری را به تار صوتی پمپ می‌کنیم! و همینطور بلعکس در هنگام صحبت کردن یا آواز خواندن با صدای آرام. 

نکته: پاک کردن گلو و فریاد زدن یعنی پرتاب هوا با شدت به تارهای صوتی، که برای کاربران حرفه‌ای صدا امری خطرناک به حساب می‌آید و باید از این کار تا حد ممکن اجتناب کرد. 

ب) ارتفاع صوت: وقتی از ارتفاع صدا صحبت می‌کنیم منظور همان زیر و بم بودن صداست یا به اصطلاع نازکی و کلفتی صدا. از دلایل اصلی تفاوت صدای آقایان و خانم‌ها  تفاوت در اندازه تارهای صوتیست که باعث زیری و بمی صدای افراد می‌شود. درست مانند یک ساز که هرچه طول و ضخامت سیم ساز را کوتاه‌تر کنیم صدا نازک‌تر و هرچه طول و ضخامت سیم را بیشتر کنیم صدا بم‌تر می‌شود. البته عوامل دیگری هم در اینجا دخالت دارند که باعث ایجاد حجم در صدا می‌شوند که مورد بحث در این مطلب نیست و جداگانه به آن در پادکست‌ها و یادداشت‌های دیگر می‌پردازم.
از سویی دیگر اگر بخواهیم صدای زیرتر یا نازکتری تولید کنیم می‌بایست طول تارهای صوتی خودمان را کوتاه‌تر کنیم. دقیقا می‌توانید این آزمایش را با کش پول انجام دهید. هرچه کش را بیشتر می‌کشید و به سمت نازکی می‌رود ضخامت آن کم و صدایش زیرتر می‌شود و بلعکس ضخامت بیشتر و صدا بمتر شنیده خواهد شد.

نکته: کاربر کاربلد و حرفه‌ای صدا برای انجام این کار به خوبی می‌داند که تا کجا باید با تارهای صوتی خود بازی کند، در غیر اینصورت دچار مشکلات جدی خواهد شد. پس ضرورت یادگیری تمرینات پرورش‌صدا در اینجا بیش از پیش نمایان می‌شود. 

پ) کیفیت صوت: صدای خودتان را ضبط کنید؛ ضبط صدای خودتان باعث می‌شود تا متوجه شوید صدای شما چه شرایطی دارد. آیا هوادار است؟ آیا خِس خِس دارد؟ آیا آرام است یا خیلی بلند؟ و... . باید اشاره کنم که یک صدای خوب و طبیعی نباید بیش از حد آرام یا بلند باشد و شما باید بتوانید به تناسب محیط شدت صدای خود را به گونه‌ای کنترل کنید که برای همه به سادگی قابل شنیدن باشد. (هشدار: فریاد نزنید!) - از سویی دیگر بهتر است بدانیم هر فرد در طول زندگی خود و نسبت به شرایطی که در آن رشد می‌کند و مجموعه‌ای از حوادث و اتفاقات جسمی و روحی دچار تغییرات مقطعی یا دائمی صدا می‌شود. مثلا: کاهش یا افزایش وزن - تغییرات هورمونی - بروز یک حادثه و تاثیرات روحی و بسیاری از این قبیل که ممکن است گذرا یا ماندگار باشد. در کل یادمان باشد صدا نباید نفس‌آلود، همراه با گرفتگی، دوبر یا زبر، همراه با فشار و این قبیل ویژگی‌ها باشد. 

نکته: تغییرات صدا در دوران بلوغ در دختران و پسران از حوالی سن 10-12 سالگی آغاز می‌شود و در هر دو جنس به سمت ارتفاع بیشتر پیش می‌رود با این تفاوت که میزان بم شدن در پسران بسیار بیشتر از دختران است و بخش خطرناک ماجرا اینجاست که اگر در دوران بلوغ از صدا به درستی استفاده نشود صدا همواره با همین وضعیت باقی می‌ماند به همین خاطر بهتر است نوجوانان در این دوران از فشار آوردن به صدا جدا خودداری کنند؛ از 20 تا 70 سالگی صدا تقریبا ثابت است اما در گذر زمان به طور جزیی کمی به سمت بم شدن نیز پیش می‌رود اما پس از سن 70 سالگی شروع به زیر شدن می‌کند که در آقایان این امر بیشتر به گوش می‌رسد، هرچند هرگز به زیرایی صدای خانمها نیست و این تغییرات به دلیل پیری امری اجتناب ناپذیر است.